Duygusal Zeka
Efendim, Amerika’ da yapilan bir arastirmanin sonuclari, hapishanelerdeki mahkumlarin zeka (IQ = intelligence quotient) ortalamalarinin disaridaki insanlarin zeka ortalamalarindan daha yuksek oldugunu ispatlamistir. Zeki olmanin onem arzettigi 21. yuzyilda nasil oluyor da zeki insanlar o ya da bu sekilde hapis koselerinde curuyor du? Bu sonuc bilim adamlarinin ilgisini cekmis ve arastirmalarini derinlestirmisler. Zeka uzerinde yapilan arastirmalar yogunlastirilmis. Zeka cesitleri uzerinde detayli calismalar yapilmis ve 90 li yillarin basinda “duygusal zeka” (EQ =Emotional Quotient) denilen bir kavram gelistirimistir.
Yuksek IQ’lu birinin cuvallamasi, vasat IQ’lu birinin ise sasirtici derecede basarili olmasinin, temelinde duygusal zeka rol oynamaktadir. Ozdenetim, ozguven, azim, kanaat, ve kendi kendini harekete gecirebilme gucu…Duygusal zeka, bir insanin sosyal boyutlarda etkinligini artiran en onemli faktordur. Diger taraftan iliskili oldugu kisileri anlayabilme yetenegi, empati yetenegi, ve ait oldugu toplumla olan etkilesimin miktari, dugusal zeka gelisimindeki onemli etkenlerdir.
Son donemlere kadar, zeki insanlarin, IQ lerinin de yuksek oldugu, bu nedenle de basarili oldugu kabul edilirdi. Ornegin bir kisinin havali bir universiteyi kazanmasi icin yuksek bir zeka (IQ) duzeyinde olmasi “olmazsa olmaz” sart olarak gorulurdu. IQ’ nun bir Allah vergisi oldugu, IQ’su dusuk olan insanlarinda kaderleri geregi boyle yaratildigi dusunulurdu. Ancak duygusal zeka tanimi ile birlikte, butun bu soylenenlerin dogru olmadigi ortaya cikmis oldu.
Ornegin, IQ’su cok yuksek olan bir insan, unlu bir universiteyi bitirip, kendi sahasinda cok basarili bir profesor olabiliyor, ama bu kisi, gunluk hayatta iki lafi bir araya getiremeyen, asosyal, evlenemeyen. hic kimse ile arkadaslik yapamayan, mutsuz, “sosyalite ozurlu” bir insan da olabiliyor. Sahip oldugu yuksek zeka, universite kapisindan cikinca, yerini yanlizliga, ve mutsuzluga birakabiliyor.
(EQ) Duygusal zeka ‘ yi, (IQ) zeka’ dan ayiran bir diger ozellik ise, sonradan ogrenilebilir ve gelistirilebilir olmasidir. Insan duygusal zekasini, icinde bulundugu cevrede sekillendirir. 18 yasindan 50 yasina kadar bos zamanlarini kahvehanede geciren bir insanla, bos zamanlarini ilim meclislerinde, hak sohbetlerinde sarf eden insanin duygusal zekasinda onemli farkliliklar olacaktir. Etrafimizdaki altmis yasini asmis insanlarla sohbet ettigimizde, duygusal zeka seviyelerini konusmalarindan ve hayatlarini nerelerde harcamis olduklarini da yuzlerindeki derin cizgilerden, anlamak cok zor olmayacaktir.
Bu manadan bakildigi zaman, ogrenci evlerinin, duygusal zeka gelisimi konusunda cok onemli yerler oldugunu dusunmekteyim. Sabir etmeyi, paylasmayi, kendini tanimayi, hizmet etme zevkini, calismanin onemini, tavuzuyu ve sayilamayacak nice kavramlari, bir potada ogutup sihirli bir iksir gibi insan ruhuna aktarilmasi, duygusal zekayi besleyip buyutmektedir. Yapilmakta olan ulvi ve seviyeli sohbetler, kisilerin zihinlerinde yeni yeni ufuklar acmakta, insan beynini sonsuzluklarla bulusturmaktadir.
IQ duzeyi ortalamanin altinda oldugu icin universiteyi kazanamamis bir arkadasim. Sosyal cevresini degistirdi, nur talebelerinin kaldigi bir evde 3 yil universite sinavina calisti ve en nihayetinde hukuk fakultesine girmeye hak kazandi. Halen avukatlik yapan, sevilen sayilan birisi. Bu arada bahsettigim arkadastan cok daha zeki, cok daha yetenekli olan bir diger arkadasim ise, yanlis bir cevrede olmasinin sonucu olarak ne universiteyi kazanabildi, nede bir dikis tutturabildi hayatinda. Ancak mudavimi oldugu kahvehanede hala cok seviliyor, ve o muhtesem zekasi ile her cesit kagit ve tas oyunlarinda herkesi yenebiliyor. Bu zekanin ne ona ne ailesine, nede yakinlarina hic bir faydasi dokunmadi malesef…
Goruldugu uzere, cagimizda cok zeki olarak dogmus olmak tek basina yeterli bir meleke olmayip, insanin yetistirilis tarzi ve en onemlisi ise ait oldugu cevre, duygusal zekasini sekillendirmekte. Dolayisi ile gunumuz insaninin bulundugu cevreyi cok iyi belirlemis olmasi gerekmektedir. Mutlu ve basarili olmanin sirri zeki olmaktan degil bulundugumuz yeri guzel belirlemekten gecmektedir. Saglicakla,
7 thoughts on “Yavuz Orta – Duygusal Zeka”
Harika
(March 7, 2012 - 1:02 pm)Ozdenetim, ozguven, azim, kanaat, ve kendi kendini harekete gecirebilme gucu evet duygusal zeka.
Ama insan eti ağırdır. Asosyallik bir seçim. Evlenmemek de. Aksine fazla insan, fazla sorun, boş muhabbet, bol dedikodu, zorunlu ziyaretler. Bunun neresi sağlıklı. Sosyal olan zeki fazla sosyal olmayan değil. Olur.
Duygusal zeka biraz da ‘siz fazla zeki değilsiniz ama üzülmeyin size de bir zeka türü bulalım’ diye bulunmuş gibi.
buket
(February 16, 2012 - 4:47 pm)çok begendim.
Yavuz ORTA
(February 10, 2012 - 9:03 pm)Merhaba Buket Hanim,
Guzel bir yorum yaparak, yaziya yapmis oldugunuz katkidan dolayi, cok tesekkur ediyorum… Ogrenci evlerinden kastettigime gelince, dini butun universite ogrencilerinin bir evde beraber yasamalari idi. Bu ogrenciler okullarinda ilim ve teknoloji ogrenirken, evlerinde ise manevi boyutlarini gelistirmektedirler. Bu durum duygusal zeka gelisimi icin cok onemlidir. Sizin de ifade ettiginiz gibi ikinci “kanat”i insa etmektedirler…
Saglicakla kalin,
Yavuz ORTA
Yavuz ORTA
(February 10, 2012 - 8:48 pm)Merhaba, Yasemin Hanim
Duygusal zeka testleri de mevcuttur. Bu testler IQ testleri gibi matematik ve sekil sorularindan ziyade, analitik problem cozmeye yonelik sorulardir…gunluk hayatta basa gelebilecek kotu durumlar soru sekline getirilip kisiler bu sorular uzerinden test edilirler. Bir insanin gunluk hayata adapte olabilmesi icin 50 puanlik IQ nun yeterli oldugunu biliyorum. Ancak duygusal zeka ile ilgili bu tur olcumlerin varligindan haberdar degilim…
Duygusal zeka gelisiminde cocukluk doneminde aile birinci dereceden onemlidir. ilerleyen donemlerde ise arkadaslar ve bazende ogretmenler duygusal zeka uzerinde etkili olur.
Ilginize cok tesekkur ederim.
Saglicakla,
Yavuz ORTA
buket
(February 10, 2012 - 2:56 pm)duygusal zekayı geliştirmede ailenin rolü yadsınamz.Çevresel faktörler de.Asosyal çevrede yetişip belli bir noktaya kadar yükselen kişiler bu tek kanatla bir yerden geriye düşüyorlar.Çocuklarımızla zaman geçirirken duygusal zekalarını sınayalım:
1-şarkı söylüyorlar mı?
2-şive, lehçe, mimik gibi ayrıntıları fark edebiliyorlar mı?
3-fıkra anlatıyorlar mı?
4-bulundukları ortama uygun tavır geliştirebiliyorlar mı? Yani gülünen bir yerde somurtup, ağlanan bir yerde kahkaha atmak gibi..
5-insanlara bulundukları duruma göre hitap edebiliyorlar mı?Yaşlı kadına abla, genç kıza teyze demek ban göre duygusal zekada sorun olmasıdır.
bunun gibi pek çok şeyler çocuğumuzun durumunu kontrol edebiliriz.Ben son tahlilde öğrenci evleri olayını çözemedim.nedir? insan ilişkilerinde eğitimin rolünü mü kast ettiniz? Yoksa öğrencilikteki sosyal aktiviteleri mi?
Naim KUTLU
(February 9, 2012 - 6:01 pm)(IQ) duygusal zekanin ilmi boyutunu harkulade aciklamissiniz yavuz bey elerinize saglik..Acaba ilahi boyutuda sumudur, en zayif yaratilmislar en iyiyi yedigi gibi’ mesala yeni dogan bebe annenin sut tulumbaciklarindan oyle bir rizkla riziklandirilirki emsali yok. yada elma kurdu kafasini yukari kaldirir rizk saga sola cevirir rizk asagi cevirir rizk velvekin kurnazligi ile bilinen tilki ise her zaman acliktan karni beline yapisik gezer. Cenabi hakkin rizkiniza ben kefilim dedigi ilahi soz dunya endameleri icinde gecerlide bizmi farkinda degiliz. tekrar ellerinize saglik cok entersan konulara deginiyorsunuz
yasemin
(February 9, 2012 - 3:15 pm)Yeniden Merhaba
Her yazinizi ilgiyle okuyorum ve sayenizde yanlis bilgilerimizin dogrusunu ogreniyoruz.Bende IQ nun cok onemli oldugunun IQ su olmayanlarinin da kaderlerinin boyle oldugu dusuncesine sahip olanlardim takii sizin yazinizi okuyana kadar.
Ben sizden bir bilgi daha isteyecektim tabii sizin icin zahmet olmaz ise Duyusal Zekayi gelistiren faktorler nedir.Ailenin bu zekayi gelistirmekteki onemi ve yeri nedir.Duygusal zeka nin da olcutu var mi (IQ testleri var bilyorumda) peki duygusal zeka sonradan gelistirilebilir mi?
Simdiden tesekurler Allah’a emanet olun.